Οι τομάτες, ως γνωστόν, είναι πλούσιες σε λυκοπένιο, μια ουσία που τους χαρίζει το κόκκινο χρώμα τους και τις προστατεύει από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Επίσης, είναι πλούσιες βιταμίνη Β και Ε, κάλιο και άλλα θρεπτικά συστατικά.

Είναι λοιπόν εμφανές ότι μπορεί να αποτελέσει έναν καλό διατροφικό σύμμαχο για τη διατήρηση της καλή μας υγείας.

1. Είναι αντιοξειδωτική, πλούσια σε βιταμίνη C και λυκοπένιο. Το λυκοπένιο βρίσκεται κυρίως στη φλούδα της, ενώ η βιταμίνη C γύρω από τους σπόρους της.

2. Είναι αντιθρομβωτική. Περιέχει σαλικυλικά στοιχεία, που έχουν αντιθρομβωτική δράση. Ένα φλιτζάνι ντομάτες μας δίνει περισσότερη από τη μισή ποσότητα βιταμίνης Α που χρειαζόμαστε ημερησίως.

3. Είναι ευεργετική για τα οστά χάρη στη βιταμίνη Κ που περιέχει.

4. Είναι καλή φίλη των αγγείων μας γιατί είναι πλούσια σε κάλιο και βοηθάει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

5. Αγαπάει τα μάτια μας. Είναι πλούσια σε λουτεΐνη, ένα βασικό συστατικό για την όραση μας.

6. Είναι και αντηλιακή. Τα καροτένια που περιέχει αποτελούν αντηλιακή ασπίδα για το δέρμα μας.

7. Και φυσικά είναι αντικαρκινική. Η συχνή κατανάλωση της έχει συμβάλει σημανικά στην προστασία κατά του καρκίνου. Επιπλέον δρουν παράλληλα με το μπρόκολο και βοηθούν στη μείωση του κινδύνου να νοσήσουν (οι άντρες) από καρκίνο του προστάτη.

Του Μητροπολίτου Διοκλείας Καλλίστου (Γουέαρ)

Ως η υπέρτατη ανθρώπινη προσφορά μας, η Μητέρα του Θεού αποτελεί πρότυπο – δίπλα στον ίδιο τον Χριστό και με τη χάρη του Θεού – του τι σημαίνει να είναι κανείς πρόσωπο.Είναι ο καθρέφτης, μέσα στον οποίο αντικατοπτρίζεται το δικό μας αληθινό ανθρώπινο πρόσωπο. Και ό,τι αυτή εκφράζει, ως πρότυπο και παράδειγμά μας, είναι πέρα από κάθε ανθρώπινη ελευθερία. «Ουκ ειμί ελεύθερος;» διερωτάται ο απόστολος ˙ και η Παναγία μας δείχνει ακριβώς τι σημαίνει αυτή η ελευθερία.

Η ελευθερία, η ικανότητα δηλαδή να παίρνει κανείς ηθικές αποφάσεις ενσυνείδητα και με την αίσθηση της πλήρους ευθύνης ενώπιον του Θεού, είναι αυτή που περισσότερο από κάθε τι άλλο κάνει τον άνθρωπο να ξεχωρίζει από τα άλλα ζώα. Ο Σέρεν Κίρκεγκωρ γράφει ότι «το πιο τρομακτικό πράγμα που παραχωρήθηκε στα ανθρώπινα πρόσωπα είναι η επιλογή, η ελευθερία». 1 Χωρίς την ελευθερία της επιλογής, δεν υπάρχει αυθεντικό πρόσωπο. Όταν ο Θεός λέει στον Ισραήλ, «διαμαρτύρομαι υμίν σήμερον τον τε ουρανόν και την γην, την ζωήν και τον θάνατον δέδωκα πρό προσώπου υμών, την ευλογίαν και την κατάραν ˙ έκλεξαι…» 2 μας προσφέρει ένα δώρο, συχνά πικρό και επώδυνο, ακόμα και τραγικό, που είναι δύσκολο να το χρησιμοποιήσουμε ορθά, χωρίς το οποίο, όμως, δεν είμαστε αυθεντικά ανθρώπινοι. Είναι η ελευθερία της επιλογής, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, που απαρτίζει την εικόνα του Θεού μέσα μας.

Αυτό βέβαια πρέπει να επεξηγηθεί. Η Θεία ελευθερία είναι απροϋπόθετη, ενώ η δική μας ελευθερία, μέσα σε έναν αμαρτωλό και πεπτωκότα κόσμο, είναι περιορισμένη, ποτέ δεν καταργείται ˙ παραμένει, κατά κάποιο τρόπο, απαραμείωτη και αναφαίρετη.
Ας εξετάσουμε μαζί τη φύση αυτής της ελευθερίας, που είναι ουσιαστική για το ανθρώπινο πρόσωπό μας και την οποία η υπερευλογημένη Θεοτόκος επέδειξε σε υπερθετικό βαθμό στον Ευαγγελισμό.

Ανταπόκριση στην Ελευθερία

Κατά την άποψη του Καρλ Μπάρτ, είναι θεμελιώδες σφάλμα να φανταστούμε ότι στον Ευαγγελισμό η Παναγία παίρνει μιαν απόφαση, από την οποία εξαρτάται η σωτηρία του κόσμου. Όμως, το να δούμε στην Παναγία (όπως υποστηρίζει ο Μπάρτ στην Εκκλησιαστική Δογματική του) «το ανθρώπινο δημιούργημα που συνεργάζεται με τρόπο δουλικό στη δική της λύτρωση στη βάση της προληπτικής χάριτος» είναι αίρεση, στην οποία το «Όχι», πρέπει να διατυπωθεί με τρόπο αμείλικτο. Κατά τον Μπάρτ, πρέπει να καταλάβουμε το ρόλο της στον Ευαγγελισμό, «μόνο ως τη μορφή του ανθρώπου χωρίς θέλημα, χωρίς επιτεύγματα, χωρίς δημιουργικότητα, χωρίς αυτεξούσιο, μόνο ως τη μορφή του ανθρώπου που μπορεί απλώς και μόνο να λάβει, απλώς και μόνο να είναι έτοιμος, απλώς και μόνο να αφήσει να γίνει κάτι στον – αλλά και μαζί με τον – εαυτό του». (3)

Η προσέγγιση της χριστιανικής Ανατολής είναι εντελώς διαφορετική. Όπως διατυπώνεται από τον λαϊκό θεολόγο του 14ου αι. άγιο Νικόλαο τον Καβάσιλα:
«Η σάρκωση του Λόγου δεν ήταν μόνο έργο του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος – του πρώτου συναινούντος, του δευτέρου κατερχομένου, του τρίτου επισκιάζοντος – αλλά και έργο της θέλησης και της πίστης της Παρθένου. Χωρίς τα τρία Θεία Πρόσωπα το σχέδιο αυτό δεν θα μπορούσε να τεθεί σε κίνηση ˙ αλλά και, με ανάλογο τρόπο, το σχέδιο αυτό δεν θα μπορούσε να φέρει αποτέλεσμα χωρίς τη συναίνεση και την πίστη της πανάγνου Παρθένου. Μόνο αφού τη διδάσκει και την πείθει, πράγματι, ο Θεός, την καθιστά μητέρα Του και παίρνει από αυτή τη σάρκα, που η ίδια συνειδητά επιθυμεί να Του προσφέρει. Ακριβώς όπως ο Ίδιος συνελήφθη με τη δική Του ελεύθερη επιλογή, με τον ίδιο τρόπο και αυτή έγινε μητέρα Του εθελούσια και με την ελεύθερη συναίνεσή της». (4)

Ο Καβάσιλας αντιλαμβάνεται τη σημαντικότατη συμβολή της κτιστής ανθρώπινης ελευθερίας της Παρθένου στη Σάρκωση. «Ως πείθων, ου βιαζόμενος». Η δήλωση αυτή στην προς Διόγνητον Επιστολή εφαρμόζει επακριβώς στο γεγονός του Ευαγγελισμού. Ο Θεός χτυπά την πόρτα, δεν τη σπάζει.

Η Παναγία έχει επιλεγεί, αλλά και η ίδια κάνει μια πράξη επιλογής. Δεν είναι απλώς και μόνο δεκτική, δεν είναι απλώς και μόνο «χωρίς θέλημα, χωρίς επιτεύγματα, χωρίς δημιουργικότητα», αλλά ανταποκρίνεται με δυναμική ελευθερία. Όπως το εκφράζει ο Άγιος Ειρηναίος, «η Μαρία συνεργάζεται με την Οικονομία». 5 Κατά τον Απόστολο Παύλο, είναι «συνεργός» του Θεού, δηλαδή όχι μόνο ένα εύκαμπτο εργαλείο, αλλά δραστήρια μέτοχος του μυστηρίου. Δεν παρατηρούμε σε αυτήν παθητικότητα αλλά ανάμειξη, όχι υποταγή αλλά συνεργασία, όχι παράδοση αλλά αμοιβαιότητα σχέσης.

Όλα αυτά συνοψίζονται στην απάντηση της Παναγίας στον άγγελο: «Ιδού η δούλη Κυρίου _ γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». 6 Η απάντηση αυτή δεν ήταν ένα αναπόφευκτο συμπέρασμα _ η Παναγία θα μπορούσε να είχε αρνηθεί. Η βία είναι ξένη προς τη θεία φύση και έτσι ο Θεός δεν ενανθρώπησε χωρίς να ζητήσει πρώτα τη θεληματική συμφωνία εκείνης την οποία επιθυμούσε να καταστήσει μητέρα Του. Όπως επιμένει ο πάπας Παύλος, στην περίφημη δήλωσή του Marialis Cultus (Η Λατρεία της Μαρίας) (2 Φεβρουαρίου 1974), η Παναγία «εμπλέκεται από τον Θεό σε διάλογο μαζί Του» και «δίνει τη δραστική και υπεύθυνη συγκατάθεσή της». Πρέπει να δούμε σε αυτήν όχι απλώς μια «δειλά υποταγμένη γυναίκα», 7 αλλά μια γυναίκα που κάνει μια «θαρραλέα επιλογή». Παίρνει μιαν απόφαση. Είναι εντυπωσιακό γεγονός – στο οποίο ποτέ δεν θα μπορέσουμε να στρέψουμε τη σκέψη μας αρκετά ικανοποιητικά – το ότι, ενώ η δημιουργία του κόσμου έγινε πραγματικότητα αποκλειστικά από την εξάσκηση της Θείας βούλησης, η αναδημιουργία του κόσμου τέθηκε σε κίνηση μέσα από τη συνεργασία μιας νεαρής χωρικής που αρραβωνιάστηκε έναν ξυλουργό.

Μετοχή, Σιωπή, Πόνος

Αν η Θεοτόκος αποτελεί αληθή εικόνα της ανθρώπινης ελευθερίας, της αυθεντικής ελευθερίας και απελευθέρωσης, τη στιγμή του Ευαγγελισμού, τότε η δράση και αντίδρασή της στα γεγονότα που ακολουθούν αμέσως μετά στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, επεξηγεί τρεις βασικές συνέπειες του τι σημαίνει να είσαι ελεύθερος.

Η ελευθερία συνδέεται με τη μετοχή, τη σιωπή και τον πόνο.
Η ελευθερία συνδέεται με τη μετοχή. Η πρώτη ενέργεια της Παναγίας, μετά τον Ευαγγελισμό, ήταν να μοιραστεί τα καλά νέα με κάποιο άλλο πρόσωπο. Πηγαίνει με σπουδή στα ορεινά, στο σπίτι του Ζαχαρία και χαιρετά την εξαδέλφη της Ελισάβετ. (8)
Εδώ υπάρχει ένα ουσιαστικό στοιχείο της ελευθερίας: δεν μπορείς να είσαι ελεύθερος μόνος. Η ελευθερία δεν είναι μοναχική αλλά κοινωνική. Υπονοεί σχέση, ένα «Εσύ» όπως και ένα «Εγώ».

Εκείνος που είναι εγωκεντρικός, που απαρνείται κάθε ευθύνη έναντι των άλλων, δεν κατέχει τίποτε περισσότερο από μια κίβδηλη ελευθερία. Στην πραγματικότητα, είναι αξιοθρήνητα ανελεύθερος. Η απελευθέρωση, στην ορθή της κατανόηση, δεν είναι περιφρονητική απομόνωση ή επιθετική αυτοδιεκδίκηση, αλλά συνεργασία και αλληλεγγύη. Να είμαστε ελεύθεροι σημαίνει να μοιραζόμαστε το πρόσωπο, να βλέπουμε με τα μάτια των άλλων, να αισθανόμαστε με τα αισθήματά τους: «είτε πάσχει εν μέλος, συμπάσχει πάντα τα μέλη». 9 Είμαι ελεύθερος μόνο αν γίνω πρόσωπο, αν στραφώ προς τους άλλους, κοιτώντας μέσα στα μάτια τους και επιτρέποντάς τους να κοιτούν μέσα στα δικά μου. Να αποστρέψω το πρόσωπό μου, να αρνηθώ τη μετοχή, σημαίνει να στερηθώ την ελευθερία.

το σημείο αυτό το χριστιανικό δόγμα περί Θεού βρίσκεται σε άμεση συνάφεια με την κατανόησή μας περί ελευθερίας. Ως χριστιανοί πιστεύουμε σε ένα Θεό που δεν είναι απλώς «Μονάς», αλλά «Μονάς εν Τριάδι». Η θεία εικόνα μέσα μας είναι συγκεκριμένα η εικόνα του Τριαδικού Θεού. Ο Θεός, ο δημιουργός και το αρχέτυπό μας, δεν είναι ένα μόνο πρόσωπο, αυτάρκης και αγαπών μόνο τον Εαυτό Του, αλλά είναι κοινωνία τριών προσώπων, που το Ένα μένει μέσα στο Άλλο, μέσα από μιαν αδιάκοπη κίνηση αμοιβαίας αγάπης.
Από αυτό προκύπτει ότι η θεία εικόνα μέσα μας, που αποτελεί την άκτιστη πηγή της ελευθερίας μας, είναι μια εικόνα σχέσης, που γίνεται αντιληπτή μέσα από τη συντροφικότητα και την περιχώρηση. Αν πει κανείς: «είμαι ελεύθερος, γιατί είμαι δημιουργημένος κατ΄εικόνα Θεού», είναι ανάλογο με το να πει: «Σε χρειάζομαι, ώστε να είμαι ο εαυτός μου». Δεν υπάρχει πραγματικό πρόσωπο, εκτός αν υπάρχουν δύο πρόσωπα σε αμοιβαία σχέση ˙ και δεν υπάρχει πραγματική ελευθερία παρά εκεί όπου υπάρχουν δύο τουλάχιστον πρόσωπα που μοιράζονται μαζί την ελευθερία τους.
Εδώ, λοιπόν, έχουμε το πρώτο στοιχείο που η Παναγία μας διδάσκει για την ελευθερία. Το στοιχείο αυτό δηλώνει σχέση, άνοιγμα στους άλλους, ευαισθησία. Κανένας μας δεν μπορεί να είναι ελεύθερος χωρίς το ρίσκο και την περιπέτεια της μοιρασμένης αγάπης.

Αν η ελευθερία σχετίζεται με τη μετοχή, τότε σχετίζεται και με τη σιωπή, δηλαδή με το να ακούει κανείς. «Ιδού η δούλη Κυρίου ˙ γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου», απαντά η Παναγία στον Ευαγγελισμό. Η στάση της είναι στάση ακοής του Λόγου του Θεού. Πράγματι, αν δεν είχε ακούσει το Λόγο του Θεού και δεν τον είχε λάβει μέσα στην καρδιά της, μέσα από την ακοή, δεν θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει και να φέρει στην κοιλία της τον Λόγο κατά τρόπο φυσικό. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς επιμένει να παρουσιάζει αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Θεοτόκου, ως εκείνης που ακούει, σε περισσότερες από μια περιπτώσεις. Μετά την επίσκεψη των ποιμένων στον νεογέννητο Χριστό, γράφει: «η δε Μαρία πάντα συνετήρει τα ρήματα ταύτα συμβάλλουσα εν τη καρδία αυτής» 10 . Ο Ευαγγελιστής τελειώνει τη διήγηση του δωδεκαετούς Ιησού με ένα παρόμοιο σχόλιο: «και η μήτηρ αυτού διετήρει πάντα τα ρήματα ταύτα εν τη καρδία αυτής» 11 .

Η ανάγκη της να ακούσει τονίζεται το ίδιο εμφατικά στην προειδοποίησή της στους δούλους κατά το γάμο της Κανά, «ό,τι αν λέγη υμίν, ποιήσατε». 12 . Αυτές είναι και οι τελευταίες αναφερόμενες λέξεις της στα Ευαγγέλια, η πνευματική της κληρονομιά στην Εκκλησία: «Άκουσε, δέξου, απάντησε». Αργότερα, στο Ευαγγέλιο του Λουκά – όταν η γυναίκα από το πλήθος ευλογεί τη Μητέρα του Χριστού και Εκείνος απαντά «μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» 13 – σε πλήρη αντιδιαστολή με Οποιονδήποτε υπαινιγμό έλλειψης σεβασμού προς εκείνη που τον κυοφόρησε, ο Χριστός ζητά να φανερώσει περισσότερο τι αποτελεί την πραγματική της δόξα. Δεν θα τιμάται απλά λόγω του φυσικού γεγονότος της μητρότητάς της, αλλά γιατί άκουσε ενδόμυχα το λόγο του Θεού με όλη της τη θέληση και με πλήρη αξιοπρέπεια της προσωπικής της ελευθερίας και τον διατήρησε μέσα της.

Επομένως, φανερώνεται και ένας δεύτερος τρόπος, με τον οποίο η Θεοτόκος καθίσταται εικόνα της ανθρώπινης ελευθερίας. Για τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και την Ορθόδοξη μυστική παράδοση η Παναγία είναι μια «ησυχάστρια», που υπηρετεί το Άγιο Πνεύμα με τη σιωπή της καρδιάς. Η εσωτερική σιωπή αυτού του είδους δεν είναι αρνητική – μια απλή απουσία ήχων ή μια παύση μεταξύ λέξεων – αλλά είναι θετική και ζωντανή, πηγάζοντας από τα βάθη της ύπαρξής μας και αποτελώντας μέρος της βασικής δομής του ανθρωπίνου προσώπου μας. Χωρίς σιωπή δεν είμαστε αυθεντικά ανθρώπινοι και χωρίς σιωπή δεν είμαστε αυθεντικά ελεύθεροι. Ενώ η αδιάκοπη φλυαρία υποδουλώνει, η ικανότητα να ακούει κανείς είναι ουσιαστικό μέρος της ελευθερίας. Η Θεοτόκος είναι ελεύθερη γιατί ακούει. Αν δεν γίνουμε ικανοί να ακούμε τους άλλους – αν δεν αποκτήσουμε, ως ένα βαθμό, τη δημιουργική εσωτερική σιωπή, όπως έκανε η ίδια – θα πάσχουμε από απουσία πραγματικής ελευθερίας. Μόνο εκείνος που ξέρει να σιωπά και να ακούει είναι ικανός και να παίρνει αποφάσεις με αυθεντική ελευθερία επιλογής.
Υπάρχει, επίσης, και μια τρίτη πλευρά της ελευθερίας που υπογραμμίζει το Ευαγγέλιο του Λουκά. Κατά την Υπαπαντή του Χριστού, λέει ο Συμεών στην Παναγία «και σου αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία». 14

Η ελευθερία σχετίζεται με τον πόνο. Αυτό σημαίνει κένωση (άδειασμα του εαυτού), άρση του σταυρού, εγκατάλειψη της ζωής για χάρη των άλλων.

Η εθελοντική επιλογή της Παναγίας στον Ευαγγελισμό της δημιουργεί θλίψη, αλλά και χαρά. Ανάμεσα στους σύγχρονους διανοητές ο Ρώσος Νικολάι Μπερντιάγιεφ – ο «δέσμιος της ελευθερίας», όπως τον αποκαλούσαν οι κριτικοί του, ένα προσωνύμιο που του προξενούσε ιδιαίτερη ικανοποίηση – έχει παρατηρήσει με οξεία σαφήνεια το υψηλό κόστος της ελευθερίας. «Πάντοτε γνώριζα», δηλώνει στην αυτοβιογραφία του Όνειρο και Πραγματικότητα, «ότι η ελευθερία γεννά τον πόνο, ενώ η άρνηση να είναι κανείς ελεύθερος, ελαττώνει τον πόνο.
Η ελευθερία δεν είναι εύκολη, όπως διατείνονται οι εχθροί της και οι συκοφάντες της _ η ελευθερία είναι βαρύ φορτίο. Οι άνθρωποι… συχνά απαρνούνται την ελευθερία για να ελαφρύνουν τη μοίρα
τους». 15

Ο κοπιώδης, θυσιαστικός χαρακτήρας της ελευθερίας είναι το ίδιο προφανής και στη διήγηση του Ντοστογιέφσκι «Το Αφήγημα του Μεγάλου Ιεροεξεταστή» στο έργο του Οι Αδελφοί Καραμαζόβ. Ο ιεροεξεταστής μέμφεται τον Χριστό γιατί κατέστησε την ανθρωπότητα ελεύθερη και, επομένως, της επέβαλε έναν πόνο πολύ οξύ για να τον υπομείνει. Εξαιτίας της λύπησης για την ανθρώπινη αγωνία, όπως υποστηρίζει ο ιεροεξεταστής, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του έχουν αφαιρέσει το σκληρό αυτό δώρο της ελευθερίας: «Διορθώσαμε τη δουλειά σου», λέει στον Χριστό. Έχει δίκιο. Η ελευθερία είναι πραγματικά ένα βαρύ φορτίο, όπως κατάλαβε πολύ καλά η Παναγία κάτω από το Σταυρό. Ωστόσο, χωρίς ελευθερία δεν μπορεί να υπάρχει ούτε πραγματικό πρόσωπο ούτε αμοιβαία αγάπη. Αν αρνούμαστε να ασκήσουμε το δώρο της ελευθερίας που ο Θεός μας προσφέρει, υποβιβάζουμε τους εαυτούς μας σε υπανθρώπους ˙ και αν αρνούμαστε στους άλλους την ελευθερία τους, τους αρνούμαστε το δικαίωμα να είναι άνθρωποι.
Αυτοί είναι μερικοί από τους τρόπους , μέσα από τους οποίους η Θεοτόκος, ο καθρέπτης και το πρότυπό μας, λειτουργεί ως εικόνα της ανθρώπινης ελευθερίας.

«Ουκ ειμί ελεύθερος;» Πράγματι, ο καθένας μας έχει δημιουργηθεί ελεύθερος. Όμως η ελευθερία δεν είναι μόνο δώρο, αλλά και πρόκληση, έργο το οποίο πρέπει να φέρει κανείς σε πέρας, όπως φανερώνει το παράδειγμα της Θεοτόκου. Η ελευθερία δεν πρέπει απλώς να γίνεται αποδεκτή, αλλά χρειάζεται να ανακαλύπτεται, να μαθαίνεται, να χρησιμοποιείται, να γίνεται αντικείμενο υπεράσπισης – και τελικά να προσφέρεται. Ας ολοκληρώσουμε την αναφορά στον Κίρκεγκωρ, με την οποία ξεκινήσαμε. «Το πιο τρομακτικό πράγμα που παραχωρήθηκε στα ανθρώπινα πρόσωπα είναι η επιλογή, η ελευθερία. Και αν θέλεις να σώσεις την ελευθερία σου και να την κρατήσεις, υπάρχει μόνο ένας τρόπος: εκείνο το ίδιο δευτερόλεπτο να την επιστρέψεις στον Θεό, και μαζί της τον ίδιο σου τον εαυτό». Μόνο με την επιστροφή της ελευθερίας μας στον Θεό – μέσα από την μετοχή, τη σιωπή και τον πόνο – μπορούμε πραγματικά να γίνουμε ελεύθερα πρόσωπα κατ΄εικόνα της Αγίας Τριάδας, με βάση το παράδειγμα της υπερευλογημένης Θεοτόκου

Ημέρα χαρᾶς καί φωτός σάν ἐκείνη τῆς φωταυγοῦς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ μεγάλη ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Πανάγνου Μητρός τοῦ Θεανθρώπου, Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας. Περιβεβλημένη μέ οὐράνια δόξα, ἡ ἱερή καί ἔνδοξη αὐτή μνήμη συνάγει ὅλους ἐμᾶς σέ εὐφροσύνη, προσφέροντας τήν ζωαρχική πηγή τῆς νέας ζωῆς καί ἀποδιώχνοντας τή φθορά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου.

Ἐξίσταται καί ἀπορεῖ πᾶσα γλῶσσα. Καταλαμβάνεται ἀπό ἴλιγγο καί αὐτός ὁ ὑπερκόσμιος νοῦς τῶν ἀγγέλων. Πῶς εἶναι δυνατόν ἡ Θεοτόκος Μαρία νά εἶναι «μετά θάνατον ζῶσα»; Πῶς τό χοϊκό σῶμα της πέρασε στήν ἀφθαρσία καί ἐνίκησε τούς νόμους τῆς φύσεως; «Πῶς δέ ἡ μητρόθεος, νεκροφόρος μυρίζουσα;».  Ἀνθρώπινος λόγος δέν ἠμπορεῖ χωρίς πίστη νά ἑρμηνεύση τήν ζωοκοίμητη μετάσταση τῆς Θεομήτορος. Τό μυστήριο τοῦ θανάτου της ὑπερβαίνει πᾶσαν ἔννοιαν. Δικαίως ὀνομάσθηκε «ἀρχή καί τέλος τῶν τοῦ Χριστοῦ θαυμάτων». Μέγιστο θαῦμα εἶναι ὁλόκληρη ἡ ζωή της ἀπό τήν γέννηση μέχρι τόν θάνατο. Μέ αὐτή τήν «καθαροτάτη ζύμη» συνέμιξε τόν ἑαυτό του ὁ Ὑπεράγιος Θεός γιά νά ἁγιάσει ὅλο τό φύραμα τῆς ἀνθρωπότητος. Δι’ αὐτῆς ἡ ἔκπτωτη φύση μας ἀνακαινίσθηκε. Ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως «εὗρε τήν ἐαρινήν εὐκοσμίαν». Ἑνωμένη μέ τόν Χριστό ἀκολούθησε τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ὅπως Ἐκεῖνος ἀνέστη ἔτσι καί Ἐκείνη μετέστη «ἀπό τῆς γῆς εἰς τά ἄνω». Ἄν καί ἐξῆλθε ἀπό τόν παρόντα κόσμο καί εἰσῆλθε εἰς τά ἅγια τῶν ἁγίων «πάλιν πρός ἀνθρώπους ἐπανῆλθεν» διά νά μεταδώσει σέ ὅλους τήν δωρεά τοῦ ἁγιασμοῦ.

Μέ τήν Θεοτόκο ἀρχίζει μιά καινούγια ζωή. «Φύραμα νέον κατέστη καί νέου τινός ἤρξατο γένους» ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας. Μέ τήν ἕνωσή της μέ τόν Θεό ἔδειξε ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἄξιοι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί ὅτι ὁ κόσμος εἶναι ἄξιος τῆς ζωῆς τοῦ Σωτῆρος. Διά τῆς Θεοτόκου λαμβάνουμε τόν ἀπό Θεοῦ ἁγιασμό. Διά τῆς Θεοτόκου κληρονομοῦμε τόν Παράδεισο. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός ἔκπληκτος μπροστά στό μέγα μυστήριο τῆς Θεοτόκου ἀναφωνεῖ: «Διά ταύτης ἡμῖν αἱ πρός αὐτόν καταλλαγαί ἐκροτήθησαν καί εἰρήνη καί χάρις δεδώρηται καί ἀγγέλοις συγχορεύουσιν ἄνθρωποι καί τέκνα Θεοῦ οἱ πρίν ἡτιμημένοι κατέστημεν. Ἐκ ταύτης τόν βότρυν τῆς ζωῆς ἐτρυγήσαμεν, ἐκ ταύτης τῆς ἀφθαρσίας τόν βλαστόν ἐδρεψάμεθα…».

Στά σκοτεινά καί λαβυρινθώδη ἀδιέξοδα τῆς ζωῆς ὑπάρχει ἕνα δυνατό φῶς πού θά μᾶς χειραγωγήσει στήν σωτηρία. Εἶναι τό φῶς τῆς ἀγάπης καί τῆς παρηγορίας τῆς  Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Αὐτή γιά μᾶς πρεσβεύει νύκτα καί μέρα. Αὐτή στίς ὧρες τῆς καταστροφῆς κάθε πιστό στηρίζει. Μαζί μέ τήν Παναγία ἡ ζωή μας παίρνει νόημα καί ἀντιμετωπίζονται ὅλες οἱ ἀντιξοότητές της. Ἄς ἐπικαλούμεθα τή μεσιτεία της. Ἡ Παναγία ἔχει τήν δύναμη ὡς Μητέρα τῆς ζωῆς νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τά δεινά, ἀπό τούς πειρασμούς, ἀπό τά πάθη, ἀπό κάθε ἐπιβουλή τῶν ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν μας.

Ἡ συμμετοχή μας στήν μεγάλη αὐτή ἑορτή ἄς σηματοδοτήσει τή συμμετοχή μας στήν ζωή της, τή συμπόρευσή μας στήν ἁγιασμένη βιοτή της, τήν ἐκζήτηση τοῦ ἀειλαμποῦς φωτός της, ὥστε γινόμενοι κι ἐμεῖς διά τῆς Ἐκκλησίας κατοικητήριο Θεοῦ νά μετέχουμε τῆς ἐν Χριστῷ καινῆς κτίσεως καί τῆς παραδεισιακῆς ζωῆς στήν ὁποία «ἐξαιρέτως ἡ τοῦ Θεοῦ Λόγου Μήτηρ πρό πάντων τήν δόξαν κομίζεται καί τήν ἔλλαμψιν…» ὅπως κηρύττει ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης.

Ἡ δέ Χάρις καί τό ἄπειρον ἔλεος τοῦ Μονογενοῦς

Υἱοῦ Αὐτῆς Κυρίου δέ ἡμῶν Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ

εἴη μετά πάντων ὑμῶν.

† Ὁ Φθιώτιδος ΝΙΚΟΛΑΟΣ

(*) Απόσπασμα από το βιβλίο « Θεομητορικά Νεύματα», του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Νικολάου, των Εκδόσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος.

Την Τρίτη 31 Ιουλίου ο πλανήτης Άρης θα πλησιάσει τη Γη περισσότερο από κάθε άλλη φορά μετά το 2003 και θα είναι έτσι ο φωτεινότερος των τελευταίων 15 ετών. Τόσο κοντινός και τόσο φωτεινός ο Άρης δεν θα υπάρξει ξανά έως το 2035.

Ο Άρης και η Γη κινούνται με ελλειπτικές τροχιές πέριξ του Ήλιου σε διαφορετικές αποστάσεις από το άστρο μας και με διαφορετικές ταχύτητες. Κάθε περίπου δύο χρόνια οι δύο γειτονικοί πλανήτες και ο Ήλιος ευθυγραμμίζονται, με τη Γη στη μέση, ένα φαινόμενο που λέγεται «αντίθεση» στην αστρονομία. Φέτος η αντίθεση αυτή συνέβη στις 27 Ιουλίου, την ίδια μέρα με την θεαματική μακράς διάρκειας ολική έκλειψη Σελήνης.

Ο Άρης θα φθάσει στο κοντινότερο σημείο του από τη Γη στις 10.50 ώρα Ελλάδας στις 31 Ιουλίου. Ο πλανήτης, που θα λάμπει στον ουρανό με μια πορτοκαλί-κόκκινη απόχρωση, θα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 57,6 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη.

Αύξηση του άσθματος και συχνότερες παροξύνσεις σε άτομα με πνευμονολογικά προβλήματα, παρατηρείται σε βάθος χρόνου, ακόμη και μετά από μία πενταετία, σε περιοχές που έχουν εκδηλωθεί μεγάλες πυρκαγιές, σύμφωνα με μελέτες, δηλώνει στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Kωνσταντίνος Γουργουλιάνης.

Όπως αναφέρει, η έκθεση σε πυρκαγιά προκαλεί σοβαρά προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό, όχι μόνο σε χρονίως πάσχοντες, αλλά και σε υγιή άτομα. Τα άτομα που βρίσκονται στο χώρο της πυρκαγιάς έχουν άμεσες συνέπειες, καθώς εισπνέουν τοξικές ουσίες απο τον καπνό και τα σωματίδια που απελευθερώνονται, τονίζει ο καθηγητής. «Επίσης υπάρχει και ο κίνδυνος εγκαυμάτων απο την υπερθέρμανση. Ωστόσο και τα άτομα που βρίσκονται σε πιο μακρινή απόσταση, κινδυνεύουν από ερεθισμό των αεροφόρων οδών, λόγω των αερίων που εκλύονται. Και αν έχουν κάποιο καρδιολογικό ή αναπνευστικό πρόβλημα, αυτό μπορεί να επιδεινωθεί».

Ο βήχας, αμυντικός μηχανισμός

Το πρώτο σύμπτωμα που αποτελεί και αμυντικό μηχανισμό είναι ο βήχας, αναφέρει ο κ. Γουργουλιάνης και εξηγεί: «Οι πνεύμονες προσπαθούν να διώξουν τον αέρα κι αυτό γίνεται με τον βήχα. Επομένως κάποιος βήχει για να αποβάλλει τον καπνό και τις ουσίες που είναι ρυπογόνες και από κει και πέρα αν δεν το καταφέρει, τότε δυσπνοεί, έχει πόνο και βάρος στο στήθος και αν αυτό παραταθεί και συνοδεύεται με εγκαύματα, οδηγείται κάποιος στο να χάσει τις αισθήσεις του και δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις επέρχεται το μοιραίο». Επίσης τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου κάνουν υποξαιμία, δεν αιματώνεται ο εγκέφαλος, δεν αιματώνονται ζωτικά όργανα κι αυτό οδηγεί σε διαταραχή της διανοητικής λειτουργίας, σύμφωνα με τον καθηγητή. «Από την άλλη μεριά τα αυξημένα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα προκαλούν μία κατάσταση σαν μέθη. Αυτό δυσχεραίνει τις κινήσεις, τα άτομα δεν μπορούν να αντιδράσουν και να τρέξουν για να σωθούν, με αποτέλεσμα τις τραγικές συνέπειες».

Καρδιοπαθείς και πνευμονοπαθείς δεν μπορούν να αποβάλλουν τον καπνό

Καρδιοπαθείς και πνευμονοπαθείς ανήκουν στις πιο ευάλωτες ομάδες, γιατί όπως μας εξηγεί ο καθηγητής έχουν μειωμένους αμυντικούς μηχανισμούς. Δηλαδή οι αεραγωγοί τους είναι μειωμένοι, έχουν μειωμένο εύρος αναπνοής και δεν μπορούν να αποβάλλουν τον καπνό. «Από την άλλη μεριά οι τοξικές ουσίες περνάνε τους αεραγωγούς, φτάνουν τις κυψελίδες και από κει μπαίνουν πολύ εύκολα στο αίμα, με αποτέλεσμα στους πνευμονοπαθείς να προκαλείται παρόξυνση και να χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο». Όσον αφορά τους καρδιοπαθείς, σύμφωνα με τον κ. Γουργουλιάνη χάνεται το ισοζύγιο μεταξύ οξειδωτικών και αντιοξειδωτικών, επειδή οι τοξικές ουσίες ταξιδεύουν στο αίμα. «Δηλαδή ουσιαστικά η πυρκαγιά μετακινείται στους αεραγωγούς προς την καρδιά και τα ζωτικά όργανα. Αυτό έχει σαν συνέπεια να έχουν συχνότερα στεφανιαία σύνδρομα, προβλήματα με την καρδιά και αιφνιδίους θανάτους». Αν τα άτομα αυτά διαμένουν κοντά στην περιοχή της πυρκαγιάς, τις επόμενες μέρες θα πρέπει να περιορίσουν τη φυσική δραστηριότητα και να παραμένουν σε χώρους ερμητικά κλεισμένους, που μπορούν να κλιματιστούν. Και το ερώτημα για το πόσα 24ωρα πρέπει κανείς να παραμείνει κλεισμένος στο σπίτι του εύλογο. «Ξέρουμε ότι υπάρχει αθροιστική δράση, όταν κάποιος εκτίθεται σε μία τέτοια ατμόσφαιρα. Το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να ακούσει το μετεωρολογικό δελτίο και σε περίπτωση που υπάρχει καπνός και ρύπανση στην περιοχή του, να μη βγει έξω για τα επόμενα δύο, τρία 24ωρα». Επίσης αυτές οι δύο ομάδες (καρδιοπαθείς και πνευμονοπαθείς) θα πρέπει να είναι συνεπείς με την φαρμακευτική τους αγωγή και αν παρατηρήσουν συμπτώματα να επικοινωνήσουν αμέσως με το γιατρό τους, είτε για τροποποίηση της αγωγής, είτε για να δοθεί οδηγία να πάνε στο νοσοκομείο.

Τα παιδιά η πιο ευάλωτη ομάδα

«Θα έλεγα όμως ότι η πιο ευάλωτη ομάδα είναι τα παιδιά, καθώς τα πνευμόνια μεγαλώνουν μέχρι την ηλικία των 8 ετών. Όταν μάλιστα αυτά τα παιδιά ζουν σε ένα σπίτι που οι γονείς καπνίζουν, ή κινούνται σε δημόσιους χώρους που επιτρέπεται το κάπνισμα, τότε η επιβάρυνση είναι αθροιστική και οι συνέπειες δεν είναι άμεσες. Ως εκ τούτου θα πρέπει να πάρουμε μέτρα και για να σταματήσουμε τον κίνδυνο των πυρκαγιών, αλλά και να εφαρμόσουμε τα μέτρα ως προς το κάπνισμα».